9.14 Prawo do patrzenia

Zobacz pojęcie wizualność i kontrwizualność w dziale Oko.

 

Zobacz pojęcie widzialność w dziale Monitoring.

 

Zobacz pojęcie odzobaczenie w dziale Krajobraz.

 

Nicholas Mirzoeff wprowadza pojęcie prawa do patrzenia, przeciwstawiając mu nie zakaz patrzenia (na przykład cenzurę), ale dominujący porządek wizualny. Porządek ten działa jego zdaniem bardziej przebiegle niż cenzor, który zostawia po sobie wyraźne ślady usunięć i zakazów patrzenia. Porządek wizualny dzieli i częściowo usuwa z pola widzenia ludzi, przestrzenie i pojęcia, a następnie dokonuje skomplikowanej naturalizacji tych operacji tak, by podziały wydawały się oczywiste, właściwe lub w ogóle niewidoczne – estetyczne. Prawo do patrzenia byłoby więc praktykowaniem patrzenia wbrew znaturalizowanym podziałom, hierarchiom i ekonomiom widzenia. W ujęciu Mirzoeffa ma polegać na spotkaniu, w którym każdy z podmiotów zachowuje swoją autonomię i w którym nie powstaje możliwa do zmonetaryzowana nadwyżka. W ogólniejszym wymiarze jest to podważenie oczywistości dominującego porządku, odsłonięcie możliwości budowania innych relacji i innych wizji przyszłości.