6. Archiwum

#Doświadczenia

6.8 Podpisywanie fotografii archiwalnych na różne sposoby


#doświadczenia
 Czarno-białe zdjęcie z lat 30. przedstawia dziewczynkę zaglądającą do cyrku przez dziurę ogrodzenia wykonanego z materiału. Z boku widoczna jest plansza reklamująca cyrk oraz szyld „katolickiej piekarni”.

Cyrk Ben-Karina w Kalwarii Zebrzydowskiej (w czasie odpustu).
Źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe.

Punktem wyjścia jest założenie, że nie istnieje opis obiektywny żadnego obrazu/fotografii – jednak interfejsy skonstruowane są zwykle tak, że dany obraz można wyszukać tylko za pomocą słów znajdujących się w jego opisie. Nawet pobieżne przejrzenie archiwów udostępniających fotografie w internecie pozwala zobaczyć, jak wiele wątpliwości może budzić sposób podpisywania zdjęć.
Ćwiczenie pozwoli doświadczyć, że nie istnieje coś takiego jak „opis obiektywny”, a sposób podpisywania fotografii w archiwach realnie wpływa na to, czy i w jakim kontekście mogą zostać wyszukane, a następnie użyte.
Wybierz jedną fotografię dostępną w archiwum zdjęć historycznych. Jako przykład proponujemy fotografię ze zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego.

Podziel grupę na kilka mniejszych zespołów. Wyświetl zdjęcie z projektora albo powieś wydruk zdjęcia na ścianie. Każdemu zespołowi przekaż wydrukowaną wcześniej instrukcję, która tłumaczy, w jaki sposób należy przygotować opis zdjęcia, wczuwając się w odpowiedni, zadany kontekst. Ważne, aby grupy nie znały nawzajem swoich instrukcji i pracowały w sposób pozwalający na zachowanie w tajemnicy wypracowanego opisu.
Przykładowo:
Grupa 1 ma za zadanie przygotować opis skupiony na historii cyrku w międzywojniu.
Grupa 2 ma za zadanie przygotować opis skupiony na stosunkach polsko-żydowskich w międzywojniu.
Grupa 3 ma za zadanie przygotować możliwie neutralny opis fotografii (jak audiodeskrypcja).

Podpisy powinny zostać przygotowane w postaci tekstów o długości maksymalnie trzech zdań, napisanych wyraźnie na kartkach A4. Gdy będą gotowe, zbierz je od grup i kolejno odczytaj. Wszystkie trzy naklej na ścianie pod zdjęciem. Jako czwartą naklej kartkę z oryginalnym podpisem z archiwum.

Zobacz pojęcie historia potencjalna.

 

Ćwiczenie jest inspirowane projektami artystki i teoretyczki Arielli Azoulay , która twierdzi, że historia zawsze jest potencjalna i zależy od sposobu odczytania archiwów oraz używania fotografii. Tworzenie narracji wizualnych zawsze ma swoje alternatywy, a zdjęcie bez podpisu jest nieczytelne. Z drugiej strony – podpis stwarza to, co jesteśmy skłonni zobaczyć na zdjęciu. Zarówno fotografia, jak i jej podpis w archiwum mogą być relatywizowane lub wprost narażone na manipulacje służące stwarzaniu jedynych wersji rzeczywistości.
Ćwiczenie również pokazuje, że aby podważać podpisy archiwalne, trzeba mieć bardzo dużą wiedzę na określony temat lub korzystać z alternatywnych źródeł wiedzy, na przykład pamięci osób, które doświadczyły sytuacji ze zdjęcia i mogą opowiedzieć ją swoimi słowami, tworząc własną prawdę tamtego czasu.

Strona korzysta z plików cookie w celu realizacji usług. Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu do cookie w Twojej przeglądarce lub konfiguracji usługi.