6. Archiwum
6.5 Historia potencjalna
Historia potencjalna ma dwa znaczenia. W pierwszym oznacza skrytą w archiwach możliwość, by wciąż poznawać przeszłość na nowo – zarówno za sprawą nieodkrytych lub nieprzeczytanych jeszcze źródeł, jak i w wyniku nowej perspektywy zastosowanej do lektury dokumentów już znanych. Jak argumentuje Ariella Azoulay w książce Potential History (2019), wiedza historyczna i jej narzędzia (archiwa, muzea, historiografia) oparte są na fundamentach imperialistycznych, które wymagają odrzucenia, i podjęcia pracy historycznej na nowo.
W drugim znaczeniu jest synonimem historii alternatywnej i domeną fikcji, w której proponowane są inne wersje przeszłości oparte na założeniu, że w określonym momencie zdarzenia potoczyły się inaczej (na przykład Polska przyjęła chrzest ze Wschodu). Takie fikcje także mogą zawierać istotny komponent poznawczy związany z kontekstem epoki.