5.13 Podobizna

Zobacz pojęcie obraz w dziale Oko.

 

Obraz i podobieństwo nie są synonimami, raczej elementami składni wizualności często tworzącymi wspólne wypowiedzi. Podobieństwo należy do oka, wytwarzane jest w spojrzeniu i nie musi dotyczyć obrazu (na obraz i podobieństwo…), z kolei podobizny (obrazy oparte na podobieństwie) to przecież nie wszystkie obrazy. Podobieństwa i podobizny opierają się na konwencjach. Jedna z tradycji ikonologicznych metaforycznie lub historycznie lokuje powstanie podobizn w społecznym zastępstwie ciał zmarłych. Opowiada ona nie tyle o podobieństwie, ile o domniemanej właściwości podobizn, które mają przejmować cechy swoich pierwowzorów lub pozostawać związane z nimi głęboką więzią (religijne ikony, święte obrazy). Co więcej, podobizny wtórnie wpływają na swoje oryginały – aktualizując i zmieniając ich znaczenia, a może w ogóle podtrzymując je przy życiu.