3. Seria(l)
3.8 Ujęcie i przeciwujęcie
Dzięki temu, że obrazy statyczne (ilustracje, fotografie) były ułożone w serie, które nauczyliśmy się czytać jak narracje, dopowiadając to, co dzieje się pomiędzy obrazami, możliwe stało się skonstruowanie języka filmowego w oparciu o montaż zestawiający ze sobą ujęcie i przeciwujęcie. W języku filmowym tak przedstawia się np. sytuację rozmowy dwóch osób – gdy naprzemiennie następują zbliżenia na twarz jednego i drugiego bohatera.
Erich von Stroheim, kadry z filmu „Chciwość”, 1924.
Erich von Stroheim, kadry z filmu „Chciwość”, 1924.
Choć ruch kamery nie jest płynny i następują po sobie posklejane w procesie montażu obrazy, widzowie dopowiadają sobie to, co dzieje się pomiędzy ujęciami i rozumieją relację między rozmówcami. Dzieje się tak pod warunkiem stosowania zasady nieprzekraczania osi obrazu. Jeśli oś jest przekroczona, zostaje zakłócone wrażenie ciągłości czasu i przestrzeni, w której znajdują się rozmawiające osoby. Przez to, że nauczyliśmy się nie zauważać montażu, możemy czerpać przyjemność z oglądania obrazu filmowego.