6. Archiwum
6.11 Wystawa „Shifters”, Marta Bogdańska
Shifters (Zmiennokształtne) to projekt o szczególnym i mało znanym świecie zwierzęcych szpiegów: podejrzanych wiewiórek, szpiegujących delfinów, atomowych jaszczurek, czy fotografujących gołębi. Wszystkie te zwierzęta zostały oskarżone o szpiegostwo w ostatnich latach, a informacje o tym dotarły do mediów.
Ten nieco anegdotyczny początek rozwinął się w projekt, w którym badam obecność zwierząt w machinach wojennych, w policji, podczas zimnej wojny, a także tych używanych do tajnych operacji czy programów szpiegowskich. Interesuje mnie tropienie w archiwach historii zwierząt: nieznanej i niestety często pełnej bólu, strachu i przemocy. Posługując się terminem „historii z perspektywy zwierząt” ukutym przez francuskiego historyka Erica Baratay, próbuję oddać głos samym zwierzętom i wyjść poza antropocentryczny model poznania.
W swojej pracy artystycznej zbieram materiały archiwalne takie jak zdjęcia, artykuły, filmy, oraz materiały bibliograficzne. Na wystawie zaprezentowałam wybrane archiwalne fotografie, którym towarzyszą ścieżki dźwiękowe – komentarze powstałe w trakcie warsztatów dźwiękowych.
Uczestnicy i uczestniczki, wraz ze mną i z muzykiem Sebastianem Macem, pracowali na dźwiękowych materiałach archiwalnych. Powstało pięć ścieżek dźwiękowych pogłębiających i zmieniających sposób patrzenia na wybrane archiwalne fotografie należące do projektu Shifters. Praca z dźwiękiem pozwoliła oderwać się od odruchowego odbierania obrazów zwierząt (jako zabawnych, sentymentalnych, wzruszających) i nadać wybranych fotografiom nowe, czasem zaskakujące i niepokojące, znaczenia.